Okupiny
tekst Piotra Gana z 1965 roku
![](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/okupiny.jpg)
zabawa taneczna na Taborze Kieleckim w Sędku | 2016 rok | fot. Piotr Baczewski
Był na Kielecczyźnie w latach 20. XX w. zwyczaj zwany “okupiny”. Otóż w ostatki, kiedy odbywała się ostatnia zapustowa zabawa, kawaler, któremu podobała się panna, chcąc wyrazić swoje zainteresowanie dla niej, w czasie zabawy częstował ją cukierkami i napojami, a także wyłącznie z nią tańczył. Dziewczyna okupiona w ten sposób podczas ostatkowej zabawy, rewanżowała się kawalerowi dopiero podczas Wielkanocnych Świąt. Wówczas to, musiała ona posłać swemu kawalerowi, przez starościnę, bratową lub chrzestną pół kopy pisanek we własnoręcznie wyszywanej chusteczce. Przed czterdziestu laty dużo bywało tu okupionych dziewcząt, a nie każda z nich umiała sama ładnie haftować. To też i dawniej były tu także kobiety, które wyręczały dziewczęta, przyjmując od nich zamówienia na wyszywanie chusteczek.
Tekst archiwalny – syg. 14/1 (1) – autorstwa Piotra Gana zredagowała Diana Szawłowska. Tekst autorstwa Piotra Gana pochodzi ze zbiorów Archiwum Naukowego PME, które zostały udostępnione za zgodą Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
![kowal Walerian Kwiatkowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2022/05/13340299_1099818023424229_6895918856802849470_o-510x382.jpg)
![Okuwacze wozów z Radoszyc](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2022/05/0005-510x382.jpg)
![Józef Rafalski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/0002-4-510x382.jpg)
![Szopkarze](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2021/12/image000000-090746-510x382.jpg)
![Puszczacka spuścizna](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2021/05/3133-9-510x382.jpg)
![Garncarki z Chałupek](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2021/04/0005-510x382.jpg)
![kapela Kazimierza Krawczyka](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2021/03/20161112005102-e1c3d958-me-510x382.jpg)
![Żeby myszy nie cięły – przesądy rolne w Kielecczyźnie](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2021/03/3088-4-510x382.jpg)
![Kowale z Pacanowa](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2021/01/0001-510x382.jpg)
![Adam Zając](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/12/DSC5193-510x382.jpg)
![Len – odwieczny zwyczaj](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/10/0011-510x382.jpg)
![kapela Wyczyńskich](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/05/DSC5885-510x382.jpg)
![list Mariana Zdziebko](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/05/1-510x382.jpg)
![kapela Woźniaków z Włoszczowic](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/05/0001-510x382.jpg)
![rodzina Bąblów z Kątów Denkowskich](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/05/0004-510x382.jpg)
![Tabor w Sędku](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/04/13996054_1057700574279588_7319626671958615423_o_1057700574279588-510x382.jpg)
![Zofia Kucharczyk](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/03/DSC_5923-510x382.jpg)
![Paula Kinaszewska](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/03/DSC3249-510x382.jpg)
![Leczenie magiczne](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/gan_12_011-510x382.jpg)
![Praktyki tajemne](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/gan_12_006-510x382.jpg)
![Józef Piłat – rzeźbiarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0032-510x382.jpg)
![Józef Głuszek – garncarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/3172-5-510x382.jpg)
![Konstanty Ciepielewski – garncarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0030-510x382.jpg)
![Wojciech Piwoński – garncarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0004-4-510x382.jpg)
![śpiewaczka Marianna Kowalska](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/20090924-DSC_0331-510x382.jpg)
![Józef Franusiak – rzeźbiarz i malarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0002-3-1-510x382.jpg)
![Jak choroby dawniej wyganiano](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/gan_12_017-510x382.jpg)
![Zabawkarstwo ludowe w Kieleckiem](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0010-510x382.jpg)
![Strój świetokrzyski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0001-2-510x382.jpg)
![Adam Czarnecki – rzeźbiarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0004-1-510x382.jpg)
![Leon Kudła – rzeźbiarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0002-3-510x382.jpg)
![Ignacy Bochenek – rzeźbiarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0004-510x382.jpg)
![Ozdobne przęślice](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/3229-510x382.jpg)
![Jan Purski – garncarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/02/0001-510x382.jpg)
![Pan Twardowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/01/Arch.-PME-N.-3173_29-510x382.jpg)
![Mazurek czy oberek?](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/01/DSC_4135-510x382.jpg)
![Iłżeckie baby](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/01/1-510x382.jpg)
![Od narodzin do śmierci](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2020/01/3173-17B-510x382.jpg)
![skrzypek Marian Żyła](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2021/04/Kapela-Mariana-Zyly-1-510x382.jpg)
![Portrety garncarzy](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/12/0011-510x382.jpg)
![Bracia Pajek](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/12/79821530_443180273025061_6595281952159301632_n-510x382.jpg)
![skrzypek Franciszek Lewikowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/12/AMW_01_0694b.jpg)
![Despeki wigilijne](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/12/Despeki-510x382.jpg)
![akordeonistka Stefania Tusińska](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/12/002-1-510x382.jpg)
![Iłżeckie ptaszki](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/12/Arch.-PME-N.-3173_17-510x382.jpg)
![Muzykanckie przemiany](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/11/gan_16_205-2-510x382.jpg)
![Muzykancki ośrodek](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/11/Orkiestra-przed-remizą-1-510x382.jpg)
![Marian Sotkiewicz – kowal](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/11/0002-2-510x382.jpg)
![Kowalskie pęta](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/11/gan_21_225-510x382.jpg)
![śpiewak Józef Myszka](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/11/DSCF4884prze-510x382.jpg)
![klarnecista Franciszek Zemsta](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/11/gan_21_260-2-510x382.jpg)
![skrzypek Walenty Domagała](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/11/0003-510x382.jpg)
![Choleryckie pole](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/11/choleryczne-pole-510x382.jpg)
![kapela Romana Wojciechowskiego](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/10/DSC5871-510x382.jpg)
![Odpoczno](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/DSC5125-510x382.jpg)
![Zwyczaje weselne w Rakowie](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/DSC_9283-510x382.jpg)
![Sobótkowe ognie](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/aaa-510x382.jpg)
![Marian Brudek – rzeźbiarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/0013-1-510x382.jpg)
![Adam Zegadło – rzeźbiarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/0010-510x382.jpg)
![skrzypek Józef Kosmala](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/0001-1-510x382.jpg)
![skrzypek Józef Ćwiek](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/Ćwiek-510x382.jpg)
![Jan Krawczyk – kowal z Łagowa](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/0001-3-510x382.jpg)
![Władysław Ziewiecki](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/IMG_9175-1-510x382.jpg)
![Wesela, uroki i zmory](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/DSC3064-510x382.jpg)
![Stanisław Idziak](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/09/IMG_9356-510x382.jpg)
![Stanisław Rak – skrzypek z Krasocina](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/05/0003-1-510x382.jpg)
![Michał Grygiel – rzeźbiarz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/05/0003-510x382.jpg)
![Jak na książkach czytać uczono](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/05/Katarzyna-Pietrowska-1-510x382.jpg)
![O śmigusach i dyngusach](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/04/smigus-1-510x382.jpg)
![Maria Pacan – pisarka](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/04/pisanki3-510x382.jpg)
![Edward Balcer – kowal z Radomia](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/04/4-510x382.jpg)
![Przetaki i św. Tekla](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/03/przetaki-510x382.jpg)
![Henryk Gwiazda](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/03/13731981_1043825475667098_8075574436093070606_o-510x382.jpg)
![Maria Kowalik](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/01/11538150_847876445262003_3009032767575080217_o-510x382.jpg)
![Niech muzyka Bydlaków nigdy nie przestanie grać!](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2019/01/Photo-2-510x382.jpg)
![Gan u Pastuszkiewicza](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/12/3173-9B-510x382.jpg)
![Kazimierz Zdrzalik](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/AMW_I037-1-e1521571105589-510x382.jpg)
![Lipce z Wygnanowa](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/12716148_952499851466328_1100310373766045073_o-510x382.jpg)
![Danuta i Władysław Gawędowie](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/DSC5673-510x382.jpg)
![Maria Oracz](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/DSC3408-510x382.jpg)
![Józef Wyrwiński](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/DSC4608-510x382.jpg)
![Śródpoście](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/Untitled-23-510x382.jpg)
![Karczmisko](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/19th-century-polish-countryside_jozef-chelmonski-02-510x382.jpg)
![Misiarze z Wiru](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/Misiarze01-510x382.jpg)
![Kobiety, harmonie pedałowe i oberki](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/Zedel-7-510x382.jpg)
![Świętokrzyskie dziwosłęby](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/skan-wesele-04-510x382.jpeg)
![Walce na okrągło](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/03/13988165_1057989744250671_7543220269205897616_o-510x382.jpg)
![Kapela braci Łomżów](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/Łomża02-510x382.jpg)
![Stanisław Stępniak](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/Stępniak-01-510x382.jpg)
![Józef Lipiński](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/lipiński-510x382.jpg)
![Stanisław Witkowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/fot.-2-ze-zbioro__w-rodziny-Witkowskich-510x382.png)
![Barbara Michalec](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/13988195_1056600077722971_8755364442189770812_o-510x382.jpg)
![Zygmunt Jakubowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/20111008-DSC_3653-510x382.jpg)
![Wesele w Rzeczniowie](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/DSC5441-510x382.jpg)
![Tańce w Sycynie](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/12113470_727493430718817_1691509820885595117_o-510x382.jpg)
![Zdzisław Kwapiński](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/DSC3291-510x382.jpg)
![Wiejskie lutnictwo](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/lutnik-rafalski-510x382.png)
![Ocepiny](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/DSC_9287-510x382.jpg)
![Okupiny](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/okupiny-510x382.jpg)
![Do kolibki](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/kołyska-510x382.png)
![Przyśpiewki](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/przyśpiewki-1-510x382.jpg)
![Jan Ogonowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/10960255_787726387943676_7231803068539664642_o-510x382.jpg)
![Kasowanie kapel](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/Kasowanie-510x382.jpg)
![Weselne porachunki](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/DSC_9252-510x382.jpg)
![Sankcje dla panien i kawalerów niezamężnych](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/DSC6602-e1519215991998-510x382.jpg)
![Kazimierz Witkowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/13925716_1057981640918148_3720560182020555350_o-510x382.jpg)
![Głoszenie wiadomości w Kielecczyźnie](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/0002-traba-510x382.jpg)
![Wesele w Glinie](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/skan-wesele-02-510x382.jpeg)
![Składne wesele](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/oczepiny-510x382.jpg)
![Franciszka Zaraś](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/Zaraś-e1519147679388-510x382.jpg)
![Ej, oryle, oryle](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/PIC_1-G-4296-e1519140536573-510x382.jpg)
![Nocne żniwa](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/11-13-510x382.jpeg)
![Krypiarze z Zawichostu](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/Zawichost02-e1519134866347-510x382.png)
![Antoni Witkowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/0001-e1519139125184-510x382.jpg)
![Wincenty Firmowski](https://archiwumgana.pl/wp-content/uploads/2018/02/0034-510x382.jpg)